امير ساعدي داريان عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در گفت و گويي با روزان به نقد و تحليل انتقادات شهروندان نسبت به عدم واکنش مناسب از سوي شهرداري به بارش برف و بحران به ويژه در پايتخت مي پردازد و در ادامه به حلقه مفقوده ارتباطي بين مسئولان و مردم با عنوان «مشارکت عمومي» اشاره مي کند. او در اين خصوص به ما مي گويد که « مردم در قالب شهروندان، انجمن ها و تشکل هاي مدني مي توانند به برخي مسائل و مشکلات روز جامعه ورود کنند. اين ورود دقيقا همان حلقه مفقوده اي است که اگر نتوانيم راه حلي براي نهادينه کردن آن در جامعه پيدا نکنيم، قطعا با مشکلات عديده اي در آينده مواجه خواهيم شد.»
*اعتراضات دي ماه يا همين طور بحران برفي در پايتخت با انبوهي از انتقادات در شبکه هاي مجازي همراه بوده است. فکر مي کنيد در چنين اتفاقاتي چگونه مي توان راهکاري براي حل مطالبات و درخواست هاي عمومي پيدا کرد؟
طي چند ماه گذشته اتفاقات مهمي در کشور رخ داد که اعتراضات دي ماه نقطه اوج آن بود. علاوه بر اين نيز ما شاهد برخي اتفاقات مانند بارش شديد برف در پايتخت بوديم که حواشي آن در برخي ارتفاعات و مناطق استان تهران مانند فرودگاه ها ادامه دارد و اين روزها خبرهاي تامل برانگيزي درباره آن مي شنويم. عموم مباحث و نکاتي که درباره اين اتفاقات مطرح شده بود، اشاره به آن داشت که مسئولان اعم از دولتمردان و يا مسئولان غير دولتي نتوانسته اند که مطالبات مردم و مشکلات آنان را برطرف کنند. اين اعتراض و انتقاد اگرچه به حق بوده و بايد با يک عزم ملي به سمت حل اين مشکلات و مطالبات قدم برداريم، ولي واقعيت آن است که تنها مسئولان، موظف به حل مشکلات نيستند. در واقع مردم در قالب شهروندان، انجمن ها و تشکل هاي مدني مي توانند به برخي مسائل و مشکلات روز جامعه ورود کنند. اين ورود دقيقا همان حلقه مفقوده اي است که اگر نتوانيم راه حلي براي نهادينه کردن آن در جامعه پيدا کنيم، قطعا با مشکلاتي در آينده مواجه خواهيم شد. نهاد هاي آموزشي و فرهنگي ، قانون گذاران و سازمان هاي درگير با گروه هاي اجتماعي بايد به طرق مختلف زمينه را براي همبستگي و مشارکت هاي مدني در جامعه فراهم کنند. به عنوان مثال شما خياباني را فرض کنيد که بعد از يک تصادف سنگين بين خودروها به دلايلي دچار آسيب شده اند، در مرحله اول شهروندان آن منطقه مي توانند بخشي از اين آسيب ها را جبران کنند تا شهروندان رهگذر از آن مسير دچار خسارت نشوند. اگر چنين اتفاقي رخ ندهد، بديهي است که در مرحله بعدي ممکن است آن خيابان دچار يک بحران شود که قطعا حل آن ولو از سوي مسئولان مربوطه هزينه هاي بيشتري در پي داشته باشد. همين مساله را مي توان در خصوص اتفاق اخير و بارش شديد برف در پايتخت ديد. اين يک واقعيت انکارناپذير است که هرچه سطح مقامات ورود کرده به هر مساله بالاتر برود، هزينه هاي معنوي و مالي آن مساله سنگين تر مي شود.
*شما تاکيد بر اين مساله داريد که بايد با مشارکت عمومي بخشي از مشکلات جامعه را از طريق شهروندان جامعه حل کرد. با اين وجود وظيفه و رسالت مسئولان و يا سازمان هاي مربوطه چه خواهد شد؟
البته که مشارکت عمومي نافي انجام وظايف مسئولان نيست. در واقع اين مشارکت مي تواند به عنوان يک پيشگيري قبل از درمان، نتايج مثبت زودتري در پي داشته باشد. در عين حال مسئولان نيز بايد شرايط و مقدمات مشارکت عمومي را در جامعه فراهم کنند. بايد يک فرهنگي در جامعه باب شود که مردم نسبت به موضوعات مختلف جامعه طبق قانون و در چارچوب خطوط قرمز کشور، حساس باشند. مسئولان هم بايد بپذيرند که مشارکت عمومي بهترين و مهمترين سرمايه براي آنان خواهد بود. حتي اگر اين مشارکت عمومي شکل اعتراضي داشته باشد، بيان آن اعتراض باعث مي شود تا حقايق و واقعيت ها بهتر آشکار شود. زماني ممکن است يک فساد در يک مجموعه اي شکل بگيرد و يا در يک سازمان يا کارخانه حقوق کارمندان يا کارگران آن مجموعه به درستي محقق نشود. تا زماني که اعتراض رخ ندهد يا اطلاع رساني صورت نگيرد، نمي توان انتظار داشت که مسئولان در جريان کار قرار بگيرند. نکته ديگر آنکه رسانه هاي به عنوان رکن چهارم اين کشور بايد فعاليت آزادانه تر و مستقلانه تري داشته باشند. رسانه ها و احزاب به عنوان پل ارتباطي بين مردم و مسئولان مي توانند يک تعامل و زنجيره ارتباطي قدرتمندي را ايجاد کنند. به تعبيري رسانه ها گوش و چشم مردم در موضوعات مختلف روز جامعه هستند.
*اگر در يک جامعه مشارکت عمومي به سطح مطلوب خود نرسد، چه اتفاقاتي رخ خواهد داد؟
تجربه ثابت کرده است که هر جايي کشور به مشارکت عمومي تکيه کرده است به بهترين نتيجه رسيده است. اين مساله را مي توان در انتخابات يا مسابقات ورزشي يا انواع نظرسنجي ها و ارزيابي هاي اجتماعي ديد. بر عکس اين ماجرا نيز هميشه صادق بوده است. در واقع هرگاه در سازمان يا نهادي اين مساله کمرنگ شده است يا آن مقام مسئول بي توجه نسبت به استمزاج عمومي اقدامي را صرفا باب ميل خود دنبال کرده است ، آن اقدام و هدف به جايي نرسيده است. بنابراين نمي توان بدون توجه به اين مهم به پيشرفت و توسعه دست پيدا کرد.