امير ساعدي داريان*: وزير خارجه آمريکا خواستار خروج جمهوري اسلامي ايران از سوريه شد؛ درخواستي که مي‌تواند تکه‌اي از پازل يک هفته فضاسازي و سناريونويسي عليه ايران در پي سقوط جنگنده اسرائيلي در مرز سوريه و فلسطين اشغالي باشد.

«رکس تيلرسون» ديروز در کنفرانس خبري مشترک با «أيمن الصفدي» همتاي اردني خود گفت که «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور آمريکا به صلح در خاورميانه پايبند است. تيلرسون همچنين اعلام کرد که از وقوع درگيري اخير بين اسرائيل و ايران در سوريه نگران هستيم. وزير خارجه آمريکا با اشاره به اينکه حضور ايران در سوريه مبني براي بي‌ثباتي در منطقه است، گفت که ايران و نيروهاي آن و همه گروه‌هاي موردحمايت ايران بايد از سوريه خارج شوند.

اين سخنان پس‌ازآن مطرح شد که ابتداي هفته جاري جنوب سوريه آبستن جنگي بود که جرقه آن با سرنگوني پهپاد به‌زعم اسرائيلي‌ها متعلق به ايران و در پي آن سقوط جنگنده اسرائيلي زده شد.

شنبه گذشته بود که «تل‌آويو» ادعا کرده يک پهپاد ايراني را که ساعت 4:30 صبح از خاک سوريه بلند شده و وارد حريم هوايي جولان اشغالي شده بود، به ‌کمک بالگرد «آپاچي» اسرائيلي رهگيري کرده است. ايران اين ادعا را رد کرده و دولت سوريه گفته پهپاد مورداشاره صهيونيست‌ها يک پهپاد شناسايي متعلق به اين ارتش عربي و در حال جمع‌آوري اطلاعات از گروه‌هاي تروريستي بوده است.

به‌ گزارش خبرگزاري رسمي سوريه (سانا)، ساعاتي پس از خبر سقوط جنگنده اف-16 اسرائيلي، پدافند هوايي ارتش (سوريه) با تجاوزهاي جديد دشمن اسرائيلي در «ريف» دمشق مقابله کرد.

در پي اين حادثه، جنگنده‌هاي رژيم صهيونيستي به مناطقي در سوريه حمله کردند که به سرنگوني يک جنگنده اف-‌16 اين رژيم در نزديکي «الجليل» در جولان، براثر آتش پدافند هوايي سوريه منجر شد. اين نخستين هواپيماي اسرائيلي بود که از سال 1982 تاکنون در جريان جنگ از دست مي‌رفت.

بر اين اساس پذيرش و هضم اين ضربه براي رژيم صهيونيستي چندان آسان نبود چراکه در بُعد تسليحاتي اين رويداد ازآن‌جهت قابل‌توجه بود که نشان داد جنگنده‌هاي اف-16، پس از سه دهه پرواز براي ارتش رژيم صهيونيستي و چهار دهه استفاده توسط ارتش آمريکا و عليرغم نوسازي‌ها، توان عملياتي خود را در برابر موشک‌هاي پدافندي «سام – 5» سوريه ازدست‌داده و ديگر قادر نيستند به عمليات مخفيانه از فضاي لبنان عليه اهدافي در خاک سوريه ادامه دهند. بر همين اساس رسانه‌هاي اسرائيلي نيز اين حادثه را «ضربه‌اي به اعتبار و ابهت» نيروي هوايي خود توصيف کردند.

ازاين‌رو تنش لفظي با متهم کردن جمهوري اسلامي ايران به نقش‌آفريني در سرنگوني جنگنده اف-‌16 از سوي مقامات اسرائيلي به اوج خود رسيد و همين امر زمزمه‌ها از احتمال شعله‌ور شدن آتش جنگ و تقابل مستقيم بين اسرائيل و ايران افزايش يافت؛ خصوصاً پس از اظهارات وزير اطلاعات رژيم صهيونيستي.

«يسرائيل کاتس»، وزير اطلاعات رژيم اسرائيل پس از سقوط جنگنده اف-16 در گفت‌وگو با روزنامه سعودي ايلاف، با طرح ادعاهاي بي‌اساس عليه جمهوري اسلامي ايران مدعي شد که اگر ايران به ادامه حملاتش عليه اين رژيم ادامه دهد به آن درسي مي‌دهيم که فراموش نخواهد کرد.

اين در حالي است که مختصات حمله هوايي صهيونيست‌ها، فاقد مؤلفه‌هاي برتري و پاسخ قهرآميز بود، ازاين‌رو افسران ارشد مطلع از وخامت اوضاع، در اندک زماني از نخست‌وزير اين رژيم درخواست کردند از طريق روسيه، به‌طرف ايراني و سوري پيغامي مبني بر عدم استقبال از تنش ارسال کند.

نشريه «يديعوت آحارونوت» به نقل از منابع ديپلماتيسسسک گزارش داد رژيم صهيونيستي در پيامي به مسکو، از روسيه خواسته «به‌سرعت» وارد عمل شده و به ايران و سوريه اعلام کند که اسرائيل به دنبال درگيري نيست.

هرچند در اين عقب‌نشيني اسرائيل دلايل ديگري نيز دخيل بوده‌اند ازجمله بحران سياسي داخلي از يک‌سو و عدم همراهي آمريکا با اسرائيل از هرگونه جنگ و تقابل مستقيم با ايران از سوي ديگر.

نخست‌وزير اسرائيل به‌تازگي با اتهام دريافت رشوه و حمايت رسانه‌اي خاص از برخي روزنامه‌ها مواجه شده است که همين امر تا حدود زيادي ثبات و آينده سياسي دولت کنوني اين رژيم را با ترديد مواجه کرده است.

بنيامين نتانياهو در دو پرونده معروف با شماره‌هاي 1000 و 2000 متهم به دريافت رشوه و خيانت‌درامانت شده است. رونده 1000 مربوط به هداياي است که نتانياهو و خانواده‌اش از بازرگانان خارجي به‌صورت غيرقانوني دريافت کرده‌اند. اين هدايا به‌ويژه از سوي آرنون ميلچن ميلياردر آمريکايي دريافت شده و شامل قوطي‌هاي سيگار فاخر براي نتانياهو بوده است. ساره همسر وي نيز از بهترين انواع مشروبات الکلي و جواهرات را دريافت کرده است. اين هدايا طي ساليان طولاني ادامه داشته و ارزش آن‌ها به صدها هزار شيکل مي‌رسد.

پرونده 2000 نيز مربوط به اتهامات مطرح‌شده در خصوص تبادل رشوه بين نتانياهو و ناشر روزنامه يديعوت آحارونوت است که در مجموعه‌اي از ديدارهاي ثبت‌شده بين دو نفر ردوبدل شده است. اين رشوه مربوط به پوشش نتانياهو در اين روزنامه بوده و توافقي در اين خصوص به‌دست‌آمده و قرار شده چهره‌اي مثبت و خوب از نتانياهو ارائه شود و در مقابل نتانياهو نيز از اين ‌روزنامه در برابر روزنامه صهيونيستي اسرائيل اليوم حمايت کرده يا براي جلوگيري از صدور هفته‌نامه اين روزنامه وارد عمل شود.

کارشناسان مسائل داخلي رژيم صهيونيستي احتمال مي‌دهند اتهامات نتانياهو اگر در دادگاه اثبات شود، ممکن است باعث به زندان افتادن وي شده و قطعاً در مخدوش کردن بيش‌ازپيش چهره وي در خارج از سرزمين‌هاي اشغالي تأثيرگذار خواهد بود. «اتحاد صهيونيستي» که يک ائتلاف سياسي چپ ميانه در اسرائيل است نيز ديروز خواستار برکناري بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي به خاطر فساد مالي و دريافت رشوه شده‌اند.

بر اين اساس در شرايطي که دولت رژيم صهيونيستي در داخل درگير چنين رسوايي است باز کردن يک جبهه جنگي آن‌هم با جمهوري اسلامي ايران غيرممکن بود.

از آن مهم‌تر اين حمله به‌هيچ‌وجه از حمايت آمريکا برخوردار نبود و نوع واکنش واشنگتن به بحران سقوط جنگنده اف-16 نيز گواهي بود بر اين مدعا. در همين حال روزنامه اسرائيلي‌ هاآرتص، در گزارشي با اشاره به تور خاورميانه‌اي رکس تيلرسون وزير خارجه آمريکا نوشت: «نکته عجيب در سفر وزير خارجه آمريکا اين است که نام اسرائيل در مقاصد اين تور خاورميانه‌اي به چشم نمي‌خورد. توقفگاه‌هاي تيلرسون شامل امان، آنکارا، قاهره، شهر کويت و بيروت مي‌شود، اما تل‌آويو نه. اين مسئله پيش از درگيري روز شنبه با ايران شايد کمي معنادار بود؛ اما حال اقدام درستي به نظر نمي‌رسد.»

اين روزنامه اسرائيلي در ادامه نوشت: «بازيگران در سراسر خاورميانه تماشاگر نمادها هستند. سفر دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا و مايک پنس، معاون رئيس‌جمهور اين کشور به اسرائيل بيانگر حمايت جدي و دوستي با اسرائيل بود؛ اما عدم سفر وزير خارجه آمريکا به اسرائيل در اين شرايط يک پيام براي منطقه دارد و آن اينکه: اسرائيل در مقابله با ايران و سوريه، تنها است.»

بر اين اساس جنگ با ايران از ميان گزينه‌هاي آمريکا و اسرائيل به‌طور کامل حذف‌شده است؛ اما بحران سقوط جنگنده اف-16 از ظرفيت بهره‌برداري سياسي قابل‌توجه اي برخوردار بود که دو طرف نمي توانستند به سادگي از کنار آن گذر کنند.

ازاين‌رو فضاسازي و سناريونويسي عليه ايران در پي سقوط جنگنده اسرائيلي در مرز سوريه و فلسطين اشغالي زمينه‌ساز طرح درخواستي بود که ديروز از زبان رکس تيلرسون در اردن بيان شد؛ خروج ايران از سوريه. خواستي که در پايان جنگ با داعش به دغدغه اصلي آمريکا و اسرائيل تبديل‌شده است؛ يعني محدود کردن و يا کنترل حضور جمهوري اسلامي ايران در سوريه؛ جايي که اکنون ايران در آن دست برتر را دارد و اين براي آمريکا و اسرائيل پذيرفتني نيست. بر همين اساس مي‌توان پيش‌بيني کرد که سناريو تهديد منافع آمريکا و اسرائيل در محدوده مرزهاي سوريه از جانب جمهوري اسلامي ايران قسمت‌هاي ديگري داشته باشد.

*عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي

لينک اين خبر در:
روزنامه رويداد 24