امير ساعدي داريان*: مسير ديپلماتيک تهران – اروپا پرترافيک است؛ چه از اروپا به تهران و چه برعکس. وزراي خارجه اسپانيا و هلند در تهران به سر مي‌برند و عباس عراقچي معاون وزير خارجه ايران در لندن. وزير خارجه فرانسه هم چمدان‌هاي خود را براي سفر به تهران بسته است تا يک‌بار ديگر اين مسير ديپلماتيک را پرترافيک کند.

ديروز «آلفونسو داستيس» وزير خارجه اسپانيا و «سيخريد کاخ» وزير خارجه هلند به‌طور هم‌زمان در رأس هيئت‌هاي تجاري و سياسي به تهران سفر کردند تا گفت‌وگوهاي فشرده‌اي با مقامات بلندپايه جمهوري اسلامي ايران داشته باشند.

در همين حال آلفونسو داستيس، وزير خارجه اسپانيا در بدو ورود به تهران گفت: مي‌خواهيم روابط اقتصادي خود را با ايران تقويت و مکانيسم مشورت سياسي خود را با اين کشور گسترش دهيم.

خانم سيخريد کاخ وزير خارجه هلند نيز ديروز در ديدار با حسن روحاني تأکيد کرد که «شرکت‌هاي هلندي آماده‌اند که مشارکت فعال‌تري در روند پيشبرد طرح‌هاي ايران در ارتباط با فناوري‌هاي نوين، کشاورزي و صرفه‌جويي در مصرف انرژي داشته باشند و دولت هلند اين شرکت‌ها را براي گسترش فعاليت‌هايشان در ايران، تشويق و ترغيب مي‌کند.»

بر اين اساس يکي از مهم‌ترين برنامه‌هاي اصلي سفر وزراي خارجه اسپانيا و هلند گسترش روابط اقتصادي با جمهوري اسلامي ايران اعلام‌شده است آن‌هم در شرايطي که دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري آمريکا حملات گسترده و جدي را عليه توافق هسته‌اي به‌عنوان عامل محرک گسترش روابط ايران و اروپا در دو سال گذشته، داشته است.

ترامپ در دوازدهم ژانويه اعلام كرده بود كه توقف اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي را براي آخرين بار تمديد مي‌كند مگر آنكه تا ?? مه (?? ارديبهشت)، آنچه را كه وي ايرادهاي وحشتناك برجام مي‌داند برطرف شود. بر اساس دستورالعمل جديد، امريكا خواستار محدود شدن برنامه موشكي ايران، تشديد بازرسي‌هاي بين‌المللي از تأسيسات ايران و لغو برخي تاريخ‌هاي انقضا بر تعهدات ايران در برجام است.

رئيس‌جمهور ايالات‌متحده قريب به اروپايي‌ها براي اصلاح يا اضافه كردن الحاقيه‌اي به برجام كه در آن نگراني‌هاي واشنگتن از فعاليت‌هاي منطقه‌اي و همچنين آينده برنامه هسته‌اي ايران پاسخ‌داده‌شده باشد فرصت داد. بر اين اساس در چنين شرايطي که آينده برجام با اماواگرهاي جدي روبرو شده است انتظار مي‌رفت که كميت و كيفيت رابط اروپا با ايران دستخوش تغيير شود.

بااين‌حال نه‌تنها تهديدهاي ترامپ بر کميت و کيفيت روابط اروپا با ايران تأثيري نگذاشته است بلکه يک‌بار ديگر مسير ديپلماتيک تهران – اروپا را پرترافيک شده است.

در اين مسير هم دو طرف به اشکال مختلف بر ضرورت تداوم برجام و پايبندي بر اين توافق تأکيد کرده و مي‌کنند. در همين حال رسانه‌هاي اسپانيايي يکي از اهداف سفر داستيس به تهران را تأکيد بر موضع اروپا در حفظ توافق هسته‌اي به‌رغم تهديدهاي دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري آمريکا در لغو آن اعلام کردند.

منابع وزارت امور خارجه اسپانيا در اين رابطه اظهار کردند که به عقيده اتحاديه اروپا، توافق هسته‌اي بايد به‌رغم کاستي‌ها، زنده بماند زيرا توافقي امضاشده از سوي ايران است که به عدم گسترش سلاح‌هاي اتمي‌ و ثبات در منطقه کمک مي‌کند.

وزير امور خارجه هلند نيز در ديدار با مقامات ايراني ازجمله رئيس‌جمهور و وزير امور خارجه بر حمايت هلند از اجراي کامل برجام و تعهد اين کشور در اجراي آن تأکيد کرد.

وزارت خارجه فرانسه نيز روز دوشنبه و در آستانه سفر ژان ايو لودريان به تهران اعلام کرده است که پاريس به توافق هسته‌اي ايران ‌همچنان پايبند است و خواستار اجراي قاطع اين توافقنامه است و به مذاکره با شرکاي اروپايي و آمريکايي‌اش درباره اين برنامه ادامه مي‌دهد.

اين در حالي است که ديروز خزانه‌داري فرانسه وابسته به وزارت اقتصاد و دارايي اين کشور در گزارشي در خصوص مبادلات تجاري فرانسه و ايران در سال 2017 اعلام کرد حجم مبادلات دو کشور در سال گذشته به رقم 3.8 ميليارد يورو رسيد.

به گزارش سفارت ايران در فرانسه، بر اساس اين گزارش مبادلات تجاري فرانسه با ايران که به علت تحريم‌هاي اقتصادي 2011 به بعد از رقم 4.3 ميليارد يورو در سال 2006 به 515 ميليون يورو در سال 2014 کاهش‌يافته بود در پايان سال 2017 به رقم 3.8 ميليارد يورو افزايش يافت. بر اين اساس صادرات فرانسه به ايران پس از افزايش 28 درصدي و رسيدن به رقم 722 ميليون يورو در سال 2016، در پايان سال 2017 به رقم 1.5 ميليارد يورو رسيد.

391 ميليون يورو از اين رقم مربوط به صادرات قطعات هواپيما (افزايش 26 درصدي) و 144 ميليون يورو آن به صادرات قطعات خودرو (6.9) و توليدات دارو (13 درصد) مربوط مي‌شود. طبق گزارش مذکور، فرانسه در سال 2017 نهمين صادرکننده به ايران در سطح جهان و سومين صادرکننده پس از آلمان و ايتاليا بود.

فرانسه در سال گذشته پس از ايتاليا، دومين شريک تجاري ايران (مجموع صادرات و واردات) در اتحاديه اروپا بود. در اين زمينه نيز آلمان در رده سوم قرار دارد. شايد بر همين اساس نيز «ميکائيل کلوربرشتولد» سفير آلمان در تهران ديروز در ديدار «عبدالله سامري» عضو کميسيون انرژي مجلس شوراي اسلامي گفت: آلمان نه‌تنها تلاش کرد تا برجام به نتيجه برسد؛ بلکه در حفظ آن نيز تلاش مي‌کند.

درزمينه? مبادلات تجاري ايران و اسپانيا در سال 2011 ميلادي يعني سال پيش از اعمال تحريم‌هاي هسته‌اي، 4 ميليارد و 700 ميليون يورو بود که از اين ميزان، بيش از 4 ميليارد آن را صادرات ايران به‌ويژه نفت خام به اين کشور جنوب غربي اروپا تشکيل مي‌داد.

پس از تحريم‌ها اين رقم بسيار ناچيز و اندک شد اما با امضاي برجام و رفع تحريم‌ها، بار ديگر رونق به روابط تهران – مادريد بازگشته به‌گونه‌اي که با لغو تحريم‌ها در ژانويه 2016، صادرات ايران به اسپانيا نسبت به سال قبل 26 برابر شده و حجم روابط دوجانبه به نزديک دو ميليارد يورو رسيده است. در مقابل صادرات ايران که عمده آن، نفت است، اسپانيا نيز محصولات صنعتي و کشاورزي به کشورمان صادر مي‌کند و ده‌ها شرکت اسپانيايي در زمينه‌هاي مختلف در ايران سرمايه‌گذاري کرده و در حال فعاليت هستند.

بر اين اساس به نظر مي‌رسد که سفر وزيران خارجه اسپانيا و هلند و سفر روزهاي آتي همتاي فرانسوي آن‌ها به تهران درواقع، يک نشانه و يک عيار براي ارزيابي قدرت، صداقت و پايبندي اتحاديه اروپا به برجام و پاسداري از آن است. از همين رو است که در تمامي ديدارها، همه از برجام صحبت مي‌کنند.

بر اساس آنچه در ارتباط با روابط اقتصادي ايران و کشورهاي اروپايي مورداشاره قرار گرفت، منافع برجام فقط براي ايران نيست. اتحاديه اروپا و کشورهاي عضو آن نيز بهره زيادي از برجام در عرصه‌هاي گوناگون برده و مي‌برند؛ بنابراين شايد مهم‌ترين پيام ترافيک ديپلماتيک دوباره در مسير تهران – اروپا، پايبندي ساکنان قاره سبز بر برجام است و مخاطب اين پيام هم کسي نيست جز دونالد ترامپ رئيس‌جمهوري آمريکا.

*عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي

لينک اين خبر در:
روزنامه رويداد 24