عليرغم تمام هشدارها از سوي متحدان آمريکا، دونالد ترامپ در اقدامي بحث برانگيز قدس را به عنوان پايتخت اسرائيل به رسميت شناخت تا روند انتقال سفارت واشنگتن از تل آويو به اين شهر آغاز شود. تصميم ترامپ 50 سال پس از الحاق قدس شرقي، کرانه باختري، غزه، شبه جزيره سيناي مصر و بلندي هاي جولان سوريه به اسرائيل ، 70 سال پس از قطعنامه سازمان ملل در مورد تفکيک فلسطين، و 100 سال پس از اعلاميه بالفور اتخاذ شد.
آنچه در سال 2016 باعث جذابيت دونالد ترامپ براي راي دهندگان شد، تفاوت هايش بود؛ او يک سياست مدار معمولي نبود. هيلاري کلينتون نماد ثبات، کفايت و تجربه بود- مثل هميشه. ترامپ بي تجربه بود اما متفاوت. غالب راي دهندگان در ايالات کليدي تصميم گرفتند به سوي ناشناخته ها پرواز کنند، آنها به دنبال تغيير بودند و آنچه آمريکا به دست آورد يک آغازکننده آشوب بود.
ترامپ که به نظر مي رسد از بحران تسليحات هسته اي که با کره شمالي به راه انداخته، رضايت کافي ندارد، هفته گذشته دست به اقدامي زد که حتي خود اسرائيل هم تا اين اندازه اش را پيش بيني نکرده بود. با اين حال او تصميم نهايي خود را گرفت، مشاورانش را ناديده انگاشت، سياست درازمدت آمريکا را وارونه کرد، فلسطينيان را در صف دشمنان خود قرار داد، تمام تلاش هاي خود براي احياي فرآيند صلح را به باد داد، جهان اسلام را تحريک کرد و پذيراي محکوم کردن ها از سوي جامعه بين المللي شد. چهارده کشور از پانزده کشور عضو شوراي امنيت سازمان ملل، همگي بجز آمريکا، اين تصميم را تقبيح کردند. چراکه اين اقدام ايده بي طرفي واشنگتن در مناقشه فلسطين-اسرائيل را در ميان اندک افرادي که چنين تصوري در ذهن داشتند هم از بين برد.
يکي از پيامدهاي ناخواسته اين اقدام ترامپ اين است که تصميمش بار ديگر مسئله فلسطين را در صدر مباحث خاورميانه قرار داد. در واقع از سال 2001، جنگ هاي افغانستان، ليبي، عراق، و يمن، انقلاب هاي بهار عربي، موج درگيري هاي فرقه اي، و خيزش داعش در عراق و سوريه توجهات منطقه اي و جهاني را به خود معطوف کرده و تمرکزها را کشمکش درمورد عدالت در فلسطين دور کرده بود.
علاوه بر اين، بي ترديد تصميم ترامپ در به رسميت شناختن قدس به عنوان پايتخت اسرائيل بر انزواي ايالات متحده در سطح جهان خواهد افزود. با توجه به اينکه دولت آمريکا ادعاي فلسطين در مورد قدس شرقي را رد مي کند و اين مسئله نقض قوانين بين الملل که قدس را متعلق به اراضي اشغالي فلسطين مي داند، است، واشنگتن بيش از هر زماني نشان داده که راه حل دو کشور براي حل و فصل اين مناقشه را رها کرده است. آنچه انزواي ايالات متحده در اين زمينه را بيش از پيش آشکار مي کند اين است که هيچ کشور ديگري مشروعيت الحاق قدس شرقي به اسرائيل که حال مورد تاييد ترامپ قرار گرفته را به رسميت نشناخته است. با توجه حمايت گسترده جامعه بين المللي از راه حل دو کشور براي حل بحران فلسطين-اسرائيل، آمريکا حال به تنهايي در کنار اسرائيل، اين طرح را رد مي کند. با وجود انکه واشنگتن پيش از اين شاهد هيچ مخالفتي براي ايفاي نقش ميانجي صلح ميان اسرائيل و فلسطين نبود، حال کاملا روشن است که واشنگتن ديگر قادر به ايفاي اين نقش نيست.
يکي از مهمترين ذينفع هاي اين تصميم ترامپ ايران است. اين اقدام ترامپ به ايران فرصت مي دهد که جايگاه خود در ميان کشورهاي عربي که اخيرا به واسطه اقدامات خصمانه عربستان سعودي تا اندازه اي دچار اختلال شده بود را بازيابي کند. در واقع، به رسميت شناختن قدس کار آمريکا براي مقابله با ايران در منطقه از طريق اتحادي که شامل کشورهاي حوزه خليج‌فارس، اردن و به‌طور ضمني اسرائيل مي‌شد را سخت خواهد کرد چراکه اين اتحاد در حال حاضر به‌واسطه مسئله قدس شکاف برداشته است. تهران در اين فرصت مي تواند روي اقدام نسبتا محتاطانه عربستان در محکوم کردن تصميم ترامپ سرمايه گذاري کند و بر اين مسئله که متحدان آمريکا در شوراي همکاري خليج فارس، به خصوص عربستان نسبت به مسئله قدس و فلسطين بي تفاوت هستند، تاکيد کند.

عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي

لينک اين خبر در:
روزنامه جهان صنعت

انعکاس اخبار در جرايد خارجي:
بي بي سي