امير ساعدي‌داريان* - رييس‌جمهور فرانسه تمام تلاش خود را به کار گرفته تا جايگاه رهبري کشورش در عرصه جهاني را بازسازي کند.امانوئل ماکرون با آنگلا مرکل در مورد شکل‌گيري دولت جديد اين کشور گفت‌و‌گو و مذاکراتي جدي را با نخست‌وزير بريتانيا در مورد برگزيت برگزار مي‌کند. جوان‌ترين رييس‌جمهور فرانسه از زمان ناپلئون‌ سعي کرده از خاورميانه تا شمال آفريقا و از مساله تغييرات جوي تا مداخله‌جويي روسيه، خود را به عنوان چهره‌اي تازه‌نفس در ديپلماسي غرب جلوه دهد و البته اين گونه ژست‌ها اغلب در تضاد با همکاري‌هايي است که با دونالد ترامپ، رييس‌جمهور غيرواقع‌گراي آمريکا انجام مي‌دهد.
ماه گذشته بود که ماکرون در سفر سه روزه به غرب آفريقا و حوزه خليج فاس، ديداري هم با نخست وزير اسراييل داشت و تصميم ترامپ براي انتقال سفارت آمريکا به قدس را مورد انتقاد قرار داد؛ مساله‌اي که چندان هم به مذاق طرف آمريکايي خوش نيامد. از سوي ديگر‌ او در پايتخت فرانسه ميزبان نمايندگان برخي کشورها در حمايت از سعد حريري، نخست‌وزير لبنان شد و هدف اين نشست را تلاش براي بازگرداندن ثبات و امنيت به لبنان اعلام کرد. با وجود آنکه رهبران اروپايي ناخرسندي خود را از اينکه ماکرون موضع‌گيري‌هاي ديپلماتيک ناهماهنگي دارد ابراز کرده‌اند، تمام اين گام‌ها در جهتي برداشته شده که نتيجه مطلوب را براي ماکرون به دنبال داشته. او توانسته در عرصه داخلي محبوبيتي که مد نظرش بوده را کسب کند.تناقض اقدامات و سخنان ماکرون در حوزه سياست خارجي تنها به روابط با آمريکا محدود نمي‌شود که در موضع‌گيري‌هاي وي در مورد ايران هم ديده مي‌شود. وي در ماه نوامبر طي سفري که به امارات داشت و در آستانه سفر غيرمنتظره به عربستان ضمن تاکيد بر تمايل فرانسه به حفظ توافق هسته‌اي 2015‌ گفت: اعمال تحريم مي‌تواند گزينه‌اي براي پاسخ به برنامه موشکي ايران باشد.ماکرون پيش از اين نيز از برنامه موشکي ايران انتقاد کرده بود. در ماه سپتامبر بود که طي مصاحبه با سي‌ان‌ان برنامه موشکي ايران را تهديدي براي کل منطقه دانست و خواستار گفت‌وگو با تهران درباره اين برنامه بعد از سال 2025 شد. اينکه او حتي در اين شرايط از انجام گفت‌وگو پس از 2025 که موعد پايان توافق هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5 است، سخن مي‌گويد، بيانگر پايبندي اين طرف اروپايي به توافق است. همين مساله براي رييس‌جمهور آمريکا که مدعي لغو توافق است، در عين تناقض، اميدوارکننده است. در واقع ماکرون سعي دارد سياست خارجي فرانسه در اين حوزه را در راستاي رفع نگراني‌هاي ترامپ و حفظ برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام قرار دهد.از سوي ديگر زماني که به عربستان سفر مي‌کند و از محدود کردن نفوذ ايران در منطقه مي‌گويد و بعد خواستار ايجاد روابطي سازنده با تهران مي‌شود، تناقضي ديگر را رقم مي‌زند که ناشي از تلاش وي براي ايجاد موازنه در سياست خارجي است‌ چراکه از يک سو به دنبال تقويت سياست منطقه‌اي فرانسه است و يکي از اولويت‌هايش در سياست خارجي، حوزه خاورميانه است و از سوي ديگر عليه برنامه موشکي ايران موضع مي‌گيرد چراکه نمي‌خواهد آمريکا و متحدان منطقه‌اي مانند عربستان را از دست بدهد.
ماکرون به دنبال ايفاي نقشي جدي در خاورميانه است و به خوبي مي‌داند که بدون همکاري با ايران چنين امکاني فراهم نخواهد شد. از همين‌رو است که در ديدار دوشنبه‌شب خود با ابوالقاسم دلفي، سفير فوق‌العاده و تام‌الاختيار ايران در پاريس با تاکيد بر اراده فرانسه در زمينه ايجاد روابط متعادل با ايران گفت: فرانسه به دنبال روابط سازنده با ايران است که برجام مبناي آن است و قابل تغيير نيست.
* عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي

لينک اين خبر در:
روزنامه جهان صنعت